Suriname - Namen uit het verleden

Op maandag 30 oktober 2023 is de aftrap gedaan van het publieksproject ‘Namen uit het verleden’, waarbij de graven en grafmonumenten van Surinamers die in de geschiedenis een belangrijke of bijzondere rol hebben vervuld, zullen worden geïnventariseerd. De start van het project werd gedaan tijdens de cursus ‘Funerair Erfgoed in Suriname’, georganiseerd door Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname (SGES). Nu er graven geruimd kunnen worden op de begraafplaatsen, dreigen graven van belangrijke Surinamers wellicht te verdwijnen. Omdat door ruimtegebrek op de begraafplaatsen niet alle graven bewaard kunnen worden, moet er goed gekeken worden of er geen erfgoed verloren gaat.

Op uitnodiging van SGES bezochten twee funeraire specialisten uit Nederland enkele weken in Suriname om te adviseren over de omgang met bijzonder funerair erfgoed. Leon Bok van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en René ten Dam van Stichting Dodenakkers.nl waren al eerder in Suriname, maar zijn hier nu om onderzoek te doen en adviezen te geven over onderhoudsvraagstukken op de Jodensavanne, maar ook op de verschillende begraafplaatsen in Paramaribo. Zo zijn er al verschillende gesprekken gevoerd met enkele beheerders. Ten Dam: “De Nieuwe Oranjetuin is een parel in de funeraire cultuur, niet alleen voor Suriname. Ook op andere begraafplaatsen is veel symboliek te vinden, naast bijzonder materiaalgebruik en vormgeving. De constructies met de geslepen bakstenen zijn echt uniek en tonen de kwaliteiten van de vroegere ambachtslieden. De zogenaamde tegeltjesgraven uit de vorige eeuw zijn typisch Surinaams en vaak heel bijzonder in uitvoering.”

Grafmonument voor fotografe Augusta Curiel op Oud Linas Rust.
(Foto René ten Dam)Met het project ‘Namen uit het Verleden’ wil de SGES aandacht vragen voor het funerair erfgoed in Suriname en in het bijzonder voor de graven van Surinamers van naam. Zo liggen Sophie Redmond (1907- 1955) en Johan Adolf Pengel (1916-1970) begraven op Marius’ Rust van de Evangelische Broedergemeente. En ligt fotografe Augusta Curiel (1873-1937) begraven op Oud Lina’s Rust. De Surinaamse componist Johannes Nicolaas Helstone (1853-1927) was één van de vaste organisten in de Lutherse kerk en ligt begraven op Oud Vrede en Arbeid. Zo liggen er op veel begraafplaatsen Surinamers van naam begraven, vaak bekend van de straatnaam om de hoek of vanwege hun bijzondere rol in de geschiedenis van Suriname, maar is hun laatste rustplaats veelal onbekend. Stephen Fokké (SGES): “Juist aan de hand van de graven en grafmonumenten kan de ontwikkeling van ons land goed geïllustreerd worden. Op Nieuwe Oranjetuin ligt ruim 200 jaar geschiedenis begraven. Maar laten we beginnen met het inventariseren van bijzondere personen uit onze geschiedenis.”

De inventarisatie zal worden beheerd door SGES met ondersteuning van Stichting Dodenakkers.nl. Iedereen kan namen aandragen om te worden opgenomen op de lijst. Stuur daarvoor een e-mail naar info.sges1997@gmail.com met de naam van de persoon, de begraafplaats en het liefst een foto van het grafmonument. De resultaten van het onderzoek zullen worden gedeeld op de website Shared Cemeteries, waarop al een deel van het funerair erfgoed in Suriname beschreven staat: https://sharedcemeteries.net/nl/.