Plantage Bellevue - Grafmonumenten plantagehouders

Op donderdag 19 mei 2022 bracht een team van de Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname (SGES), een werkbezoek aan het district Coronie om enkele historische graven op de plantage Bellevue te inspecteren en te documenteren. De aanleiding hiervoor is het bericht van mevr. M. Vroom, dat enkele oude graven op de plantage zouden zijn beschadigd ten gevolge van rehabilitatiewerkzaamheden aan de Oost-Westverbinding. Het team van SGES bestond uit Rachel Deekman, Jennifer Scheuerman en Stephen Fokké.

Op de locatie liggen twee bakstenen grafmonumenten zonder zerk uit de negentiende eeuw en een losse hardstenen zerk uit 1823 van Pieter Rompelman. De bakstenen grafmonumenten, waarvan de grafzerken reeds lang zijn verdwenen, zijn volgens mevr. Vroom graven van haar Schotse stamvader Alexander MacDonald senior (overl. 14 november 1870) en Alexander MacDonald junior (overl. In 1872). Alexander sr. is eigenaar geweest van plantage Bellevue van 1854 t/m 1870 en junior van 1870 t/m 1872. Rondom de graven was er oorspronkelijk een hekwerk.

Gelet op de overlijdensdata is de grafsteen van Rompelman van oudere datum dan die van de MacDonalds. Zijn graftekst luidt als volgt: HIER LIGT / HET STOFFELYK / OVERSCHOT / VAN / PIETER ROMPELMAN / GEBOREN / DEN 3 JULY / Aᴼ 1786 / OVERLEDEN / DEN 27 JANUARY / Aᴼ1823 / ZYNE BEDROEFDE / MOEDER HEEFT / UIT MOEDERLYKE / LIEFDE HEM / DIT NEDRIG / GEDENKTEKEN / OPGERIGT / M,H,R [M.H.R. staat voor M.H. Rompelman].

Het survey-team van Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname (SGES) bezig met documenteren, coll. SGES 19 mei 2022.

Volgens informatie van mevr. Vroom lag de grafsteen van Pieter Rompelman (overl. 1823) oorspronkelijk dwars tussen de twee bakstenen graven. Dit is een indicatie dat de grafsteen vermoedelijk elders moet hebben gelegen en dat onbekenden het tussen de twee graven hebben neergelegd in omgekeerde stand. De grafsteen is reeds enige jaren geleden opnieuw verplaatst en is tijdelijk op een der bakstenen grafmonumenten neergelegd.

Conditie grafmonumenten

De conditie van de grafmonumenten is slecht en er is in het bijzonder sprake van wortelschade. Door het ontbreken van de grafzerken zijn door de jaren heen bomen in de graftombes gaan groeien, waarbij de wortels schade hebben toegebracht aan het metselwerk. Met name het tweede grafmonument waaruit een grote boom groeide, heeft veel schade ondervonden doordat het monument als het ware uit elkaar werd gedrukt. Uit het eerste graf groeien noni-bomen (Morinda citrifolia). De beide graven vertonen enige verzakking. Er zijn echter ook verse sporen van beschadiging, die vermoedelijk zijn veroorzaakt door een graafmachine in het kader van rehabilitatiewerkzaamheden aan de Oost-Westverbinding.

Impressie van de conditie van de bakstenen grafmonumenten, coll. SGES 19 May 2022

Wat de grafsteen van Rompelman betreft, deze was reeds lang niet meer een geheel, maar is in twee delen gebroken. De graftekst is verdiept of gehakt aangebracht in de steen en is afgezien van de breuk in goede conditie. De steen heeft vanwege de rehabilitatiewerkzaamheden enige schade opgelopen, waardoor de volledige achternaam niet meer leesbaar is.

[Download PDF met uitgebreid fotoverslag] 

Referentie: SC-SUR-068