Suriname - Grote schoonmaak Nieuwe Oranjetuin

Op initiatief van de Districtscommissaris dhr. Ricardo Bhola, de hoogste bestuursambtenaar (Burgervader) van het district Paramaribo Noord-Oost, worden momenteel voorbereidingen getroffen voor een gefaseerde schoonmaak van de overwoekerde begraafplaats Nieuwe Oranjetuin. Daarbij wordt ondersteuning verkregen van Johan Roozer van het Directoraat Cultuur en Stephen Fokké, directeur Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname (SGES), een imker, de bijendienst van het Korps Brandweer, Openbaar Groen, de Bestuursdienst en het Korps Penitentiaire Ambtenaren (KPA).

DC Ricardo Bhola en gezelschap in gesprek (foto Stephen Fokké)

Stephen Fokké (SGES): “De werkzaamheden beginnen op heel korte termijn met een verkenningstocht door een imker om nesten van Braziliaanse bijen te lokaliseren en te bestrijden of mee te nemen. Als de imker het terrein veilig verklaart, zal een kleine groep gedetineerden onder begeleiding van het KPA het middenpad vrij maken. Van daaruit zal gefaseerd de begraafplaats schoongemaakt worden. De imker zal regelmatig aanwezig zijn bij de schoonmaak in verband met het gevaar van de Braziliaanse bijen.” In verband met de schoonmaak heeft SGES richtlijnen geformuleerd om schade aan het funeraire erfgoed van de Oranjetuin te voorkomen.

De Nieuwe Oranjetuin is al vele jaren onderwerp van aandacht, maar het ontbrak vaak aan middelen om het onderhoud te realiseren. Het overleg met DC Bhola heeft geleid tot een structureel onderhoudsplan na de schoonmaak. Doel is om de begraafplaats weer toegankelijk te maken voor bezoek, zowel als wandelpark en genealogisch gedenkpark, als ook erfgoed dat de geschiedenis van Suriname helpt leren begrijpen.

Overzicht Nieuwe Oranjetuin Maart 2022 (foto Stephen Fokké)

In 2017 werd onder begeleiding van het Directoraat Cultuur en SGES een missie van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en stichting Dodenakkers.nl verwelkomd die het belang van de Nieuwe Oranjetuin heeft benadrukt en plannen voor de herontwikkeling van de historische begraafplaats heeft ondersteund. Mede als gevolg van de wereldwijde pandemie zijn de plannen op een laag pitje komen te staan, maar recentelijk is een concept Beleidsnotitie Meerjarenplan Funerair Erfgoed Suriname geformuleerd, waarbij de ontwikkeling van de Nieuwe Oranjetuin centraal staat.

De oude begraafplaats aan de Dr. J.F. Nassylaan, Swalmbergstraat en de Henck Arronstraat stamt uit 1756 en werd in gebruik genomen nadat de eerste Oranjetuin, de begraafplaats gelegen ter hoogte van de huidige Centrumkerk aan het Kerkplein, nog onvoldoende ruimte bood voor begravingen. Aanvankelijk was de Nieuwe Oranjetuin bedoeld voor de notabelen, maar na de verschillende uitbreidingen werd er vanuit alle geledingen begraven. De begraafplaats bleef in gebruik tot de jaren ’60 van de vorige eeuw. Daarna werd de begraafplaats gesloten. Hierdoor is de funeraire ontwikkeling van ruim 200 jaar bewaard gebleven en vinden we bijzonder uitgevoerde grafmonumenten waaronder die voor de broers Frederik Paul Penard (†1909) en Arthur Philip Penard (†1932), die belangrijk onderzoek deden naar vogels in Suriname en de inheemse bevolking, en de piloten Ronald Elwin Kappel (een van de grondleggers van de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij, SLM) en Vincent Fajks die in 1959 bij een vliegtuigongeluk om het leven kwamen.