Begraafplaats Informatie Overige landen

De twee begraafplaatsen die door Nederlandse handelaars werden gesticht in Turkije zijn door enkele families sterk met elkaar verbonden. Families als De Hochepied, Leidstar en Van Lennep vertegenwoordigden er niet alleen Nederland maar deden er ook goede zaken met hun handelshuizen. Onderling werd ook getrouwd en begraven deed men op de Nederlandse begraafplaatsen in Smyrna of in Istanbul. Dat de families na enkele eeuwen meer internationaal georiënteerd waren dan op Nederland, mag niet verwonderlijk zijn.

In de negentiende eeuw ontstonden tal van nieuwe staten terwijl er koninkrijken vielen. Dat geldt in het bijzonder voor het Italiaanse schiereiland. Dat bestond in de eerste helft van de negentiende eeuw uit een samenraapsel van kleinere machtsgebieden met centraal de ‘Kerkelijke Staat’, het machtsgebied van de paus in Rome. Toen dit gebied bedreigd werd, riep de paus vrijwilligers op om te strijden voor de verdediging ervan.

Wat een paar duizend Nederlanders daar mee te maken hadden, hangt samen met de katholieke emancipatie in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw. Deze pauselijke strijders lieten in Nederland weinig sporen na, maar op verschillende begraafplaatsen in Nederland valt soms nog wel de tekst “Pauselijk Zouaaf” op. Een zoektocht naar de nog bestaande grafmonumenten leidt tot een (lang niet compleet) eerste overzicht.

Een van de oudste nog bestaande begraafplaatsen voor Nederlanders in Europa is zonder twijfel de Nederlandse begraafplaats in Lissabon, tegenwoordig - ironie van het lot - beter bekend als de British Cemetery. Gesticht in 1724 aan de rand van de toenmalige stad, ligt de van oorsprong protestantse begraafplaats nu bijna hartje centrum aan de noordzijde van het prachtige negentiende-eeuwse park Jardim de Estrela, tegenover de gelijknamige rococo basiliek. Eenmaal door de poort in de hoge muur waant men zich in een romantisch verleden, in een oase van rust, waar talloze planten en hoge bomen vechten om het bestaan tussen de scheefgezakte monumenten van honderden jaren her.

Aerssen Beijeren van Voshol, Joost Peter baron van, RMWO, RNL etc. (minister-resident der Nederlanden te Lissabon), geboren 07-11-1817 te Zwolle, overleden 20-08-1857 te Sintra (P), zoon van Albrecht Nicolaas van AB van V en Elisabeth Catharina Greven. Gehuwd 12-12-1853 te Parijs met Anna Maria Sutton, geboren 1823, overleden 22-03-1909, dochter van Robert Nassau (zoon van 1e baronet Sutton) en Mary Georgiana Manners Sutton (graf 1040.C.3.2).

Handel bracht de Nederlanders naar veel landen in de wereld, Turkije was daarop geen uitzondering. Van oudsher liep de handel met het Ottomaanse Rijk vooral via de Byzantijnen die zich in hun hoofdstad Constantinopel onoverwinnelijk achtten. Begin zeventiende eeuw werden door de Nederlanders zelf diplomatieke betrekkingen aangegaan met het Ottomaanse Rijk.

De Nederlandse overledenen en grafmonumenten die vandaag de dag op de begraafplaats van Feriköy te vinden zijn, komen niet alleen uit Istanbul en omgeving. Tussen 1965 en 1974 zijn grafstenen van de protestantse begraafplaats in Izmir overgebracht naar Feriköy. Dit werd gedaan om ervoor te zorgen dat de grafstenen in Izmir niet zouden worden verwoest door vandalisme. Een deel van de stenen is ook naar het kerkhof in Izmir gebracht, maar kennelijk was daar geen plaats voor alle stenen.

Nadat op het oude kerkhof niet meer begraven werd, opende de Nederlandse gemeenschap in Smyrna (huidige Izmir) op de grotere Europese begraafplaats in het oosten van de stad een eigen gedeelte. Dit gedeelte kreeg de naam “Felemenk Bahçe” of Vlaamse tuin. Niet dat de tuin Vlaams was, maar de naam stond voor de Lage Landen, zoals in het Latijn ook wel Belgica werd gebruikt om de Lage Landen aan te duiden.

In Izmir, voorheen Smyrna, bestaan tot op de dag van vandaag nog verschillende christelijke begraafplaatsen en een joodse begraafplaats. Tot het begin van de twintigste eeuw waren er verschillende wijken in de stad voor Grieken, Armenen, ‘Franken’ ^[1], Joden en Turken, die allen eigen begraafplaatsen hadden. De alleroudste begraafplaatsen werden vanwege stadsuitbreidingen al vroeg in de achttiende eeuw opgeheven. Aan de westzijde van de stad lagen grote joodse en islamitische begraafplaatsen en aan de oostzijde lag een drietal Europese begraafplaatsen. Deze waren tot in de jaren dertig van de twintigste eeuw te vinden bij een van de bruggen over de rivier Meles, die aan de oostzijde toegang gaf tot Smyrna. Deze zogenaamde karavaanbrug is inmiddels verdwenen en nergens in de omgeving is nog iets te vinden van een begraafplaats. In de omgeving ligt nog wel een joodse begraafplaats. De huidige christelijke begraafplaatsen moeten verder van het oude Smyrna gezocht worden, onder meer in Buca, Bornova en in Karabağlar, op de weg richting Gazimir. Daar wordt tot op heden begraven. Hier liggen ook enkele graven van de Nederlandse familie Dutilh, een handelsfamilie die tot op heden in Izmir is blijven wonen.