Fort Kochi - Dutch Cemetery

Nabij het voormalige bastion Gelderland van Fort Kochi ligt de Dutch Cemetery, een stille getuigenis van de Nederlandse aanwezigheid in deze kustplaats. In 1663 namen de Nederlanders het toenmalige Fort Manuel in dat gebouwd was door de Portugezen. Het oorspronkelijke fort werd uit kostenoverwegingen aanzienlijk verkleind door de Nederlanders en ook binnen het fort deden de Nederlanders de nodige aanpassingen. De St. Francis Church werd in het vervolg gebruikt voor de protestantse eredienst, terwijl andere Portugese kerken werden gesloopt. De Santa Cruzkathedraal werd zelfs omgebouwd tot pakhuis.

De Nederlandse doden werden begraven in de St. Francis Church, zoals de Portugezen dat voor hen hadden gedaan. Men mag echter aannemen dat de kerk alleen voor de hoogste rangen en hun familie een laatste rustplaats bood. De gewone soldaten en het lagere personeel zullen elders een graf hebben gevonden na hun dood. Mogelijk is dat op dezelfde locatie geweest waar de Portugezen hun doden lieten begraven die geen plekje kregen in de kerk. Waar dat precies is geweest, is vooralsnog onbekend. Oude kaarten geven geen aanwijzingen voor het bestaan van een begraafplaats binnen het door de Nederlanders verkleinde fort. Er zijn ook geen aanwijzingen dat er een kerkhof heeft gelegen rond of bij de kerk.

Begraafplaatsen en kerkhoven komen er over het algemeen in de literatuur bekaaid van af. Doorgaans is er weinig vastgelegd en wanneer er geen grafregisters meer voor handen zijn dan is het vrijwel onmogelijk te achterhalen wie er begraven liggen. Soms is zelfs de locatie van een historische begraafplaats enkel te achterhalen aan de hand van oude kaarten. Het enige wat vaak nog rest zijn de grafmonumenten zelf. Gelukkig bestaan er van de Dutch Cemetery in Fort Kochi enkele inventarisaties, al bevatten die met name genealogische informatie op basis van transcripties van de teksten op de grafmonumenten en geven ze zelden aanwijzingen over de grafmonumenten zelf.

De Dutch Cemetery

De oude begraafplaats ligt op enkele minuten lopen van de St. Francis Church aan de Dutch Cemetery Rd., vlak naast de zee. Voorheen stond op deze locatie het armenweeshuis, zoals te zien is op oude kaarten, waar de straat dan nog de Weeshuijs straat heet. De begraafplaats is ongeveer 1.500 m2 in grootte en aan alle zijden voorzien van een bepleisterde muur met een brede ezelsrug. Aan de voorzijde bevindt zich een poort, bestaande uit een dubbel hekwerk tussen pijlers. Op de rechterpijler van de toegangspoort is een steen met daarop ‘Ao 1724’ aangebracht.

Toegang Dutch Cemetery in 2021 (foto Reverend Shinu John Chacko)

Rond 1700 bestond het garnizoen van het fort uit driehonderd man, wat eigenlijk te weinig was om het fort te verdedigen als het zou worden aangevallen door Europese vijanden. Wel was het voldoende om aanvallen vanuit het binnenland af te slaan. Naast het garnizoen waren er uiteraard de kooplieden en administrateurs met hun families en personeel die in fort Kochi woonden. Het is niet moeilijk voor te stellen dat het tropische klimaat de nodige slachtoffers eiste onder de Nederlanders. Met name onder vrouwen en kinderen was de sterfte hoog. Waar er behalve in de kerk zelf werd begraven, blijft dus vooralsnog onbekend, maar blijkbaar was er in 1724 wel aanleiding om een begraafplaats binnen het fort aan te leggen. Wellicht had dat te maken met de steeds terugkomende en soms ook uitgevoerde plannen om het fort te verkleinen, waardoor er flink op de kosten bespaard kon worden.

Nadat de begraafplaats in gebruik werd genomen, werd er nog steeds begraven in de kerk. Op de begraafplaats vinden we echter geen grafmonumenten meer uit de beginperiode. Het oudste gedateerde grafmonument is uit 1784. Dat is op zich niet vreemd, als men zich realiseert dat een grafmonument niet voor iedereen betaalbaar was. De begrafenis werd doorgaans betaald van de bezittingen van de overledene of met het laatste loon. Dat was zeker voor soldaten onvoldoende voor een grafmonument. De meeste soldaten en scheepslieden die een laatste rustplaats hebben gevonden op de begraafplaats kregen een anoniem graf, zoals dat ook in Nederland gebruikelijk was voor het gros van de bevolking.

In 1795 namen de Engelsen het bewind over Fort Kochi over. De Nederlanders hebben dus relatief kort gebruik gemaakt van de begraafplaats, maar de komst van de Engelsen wilde niet zeggen dat daarmee de Nederlanders verdwenen. Net zoals eerder na komst van de Nederlanders in 1663 de Portugezen bleven, zouden ook veel Nederlanders tot ver na 1795 in Fort Kochi blijven wonen. Tot 1804 was er zelfs gewoon een Nederlandse predikant die op de kansel stond van St. Francis Church.

Monumenten

Hoewel de begraafplaats anno 2020 nog meer dan 100 grafmonumenten telt, zijn er slechts 13 grafmonumenten te vinden met een Nederlandse tekst of een verwijzing naar een Nederlands persoon.^[1] Cotton noemt er 11 in zijn inventarisatie, waarvan 3 ná 1800. Barendsen noemt er slechts 9, evenals Singh. ^[2]

In het midden het grafmonument voor Johannes van Blankenberg, rechts die voor Johann Daimighen

De meeste grafmonumenten stammen uit de Engelse periode van Fort Kochi, wat ook te zien is aan de negentiende-eeuwse stijl. Het oudst gedateerde Nederlandse grafmonument op de begraafplaats is voor Johann Daimighen, onderkoopman en overleden in 1784, dus ruim na aanleg van de begraafplaats in 1724. Het grafmonument bestaat uit een tombe met daarboven op een gecementeerde doodskist. Ook het grafmonument voor Johannes van Blankenberg (overleden in 1794) heeft een vergelijkbare vormgeving, maar bovendien met een rijk gedecoreerde tekstplaat waarop onder meer bloemen, engelen, ankers, touw en een sextant te zien zijn. Het zijn verwijzingen naar het beroep van Van Blankenberg, hij was kapitein ter zee en equipagemeester en beheerde dus al het materiaal voor de schepen.

Detail grafmonument Johannes van Blankenberg (2020)

Het jongst gedateerde monument met een Nederlandse verwijzing is voor het echtpaar John en Sarah Wolff, overleden in respectievelijk 1815 en 1820. Het oudst gedateerde Engelse grafmonument is voor Charles Rolland, overleden in 1807. Bij veel grafmonumenten ontbreekt tegenwoordig echter een tekstplaat of is deze slecht of niet te lezen. Door het ontbreken van een grafregister is het daarom niet duidelijk hoeveel van de grafmonumenten er precies uit de Nederlandse periode nog zijn.

Nog een opvallend Nederlands grafmonument is dat voor Aletta Augustus Thiel, huisvrouw van Jan Lambertus van Spall, de laatste Nederlandse bevelhebber over Fort Kochi. Zij overleed op 24-jarige leeftijd in Kochi en kreeg een opvallend fors grafmonument in de vorm van een rijk gedecoreerde tombe.

Graftombe voor Aletta Augustus Thiel (2020)

Voor de grafmonumenten zijn vaak verschillende materialen gebruikt, zoals graniet, baksteen en marmer. De meeste grafmonumenten zijn bepleisterd of gecementeerd. Met name de cementering is niet oorspronkelijk. Dit laatste is met name aangebracht in een poging de grafmonumenten te onderhouden.

Slechts 5 van de 13 grafmonumenten stammen nog uit de Nederlandse periode, de andere zijn zeker geplaatst in de Engelse periode. Daarnaast bestaat de indruk dat de meeste grafmonumenten later hersteld zijn, waarbij het oorspronkelijk grafmonument is bepleisterd in de vorm van de Engelse grafmonumenten. Ook de verschillende stèles op een console lijken een latere aanpassing.

Het huidige padenstelsel is met zekerheid niet oorspronkelijk. Tegels zijn nu zo neergelegd dat een rondgang langs de monumenten gemaakt kan worden.

Situatie 2021, na de schoonmaak van de begraafplaats. (foto Reverend Shinu John Chacko)

De begraafplaats is eigendom van de St. Francis CSI Church. In 2020-2021 werd de begraafplaats met financiële hulp van de Nederlandse ambassade opgeknapt met als doel toeristen iets te laten zien van de Nederlandse aanwezigheid in Fort Kochi. De Nederlandse stichting Dodenakkers.nl en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed hebben voor het beheer en onderhoud van de begraafplaats een advies uitgebracht aan het kerkbestuur de St. Francis CSI Church. Naast het advies werd de aanzet gegeven voor een korte informatieve rondleiding langs Nederlandse grafmonumenten en bijzondere symboliek op deze begraafplaats.

Lijst met Nederlandse grafmonumenten (PDF)75.92 KB

Noten

^[1] Inventarisatie Dodenakkers.nl 2020

^[2] Cotton, p. 187; Barendsen, p. 8; Singh, p. 277

Literatuur

• Pol, Bauke van der; De VOC in India – Een reis lang Nederlands erfgoed in Gujarat, Malabar, Coromandel en Bengalen. Zutphen, 2011. / The Dutch East India Company in India – A heritage tour through Gujarat, Malabar, Coromandel and Bengal, 2014.
• Cotton, Julian James; List of inscriptions on tombs or monuments in Madras (revised edition in two volumes, Volume II),
• Wijnaendts van Resandt, W.; De gezaghebbers der Oost-Indische compagnie op haar buiten-comptoiren in Azië, 1944.
• Barendsen, R.; O.C. vestigingen aan de Malabarkust, 1966.
• Singh, Anjana; Fort Kochin in Kerala 1750-1830 – The Social Condition of a Dutch Community in an Indian Milieu, 2007.
• Dodenakkers.nl Foundation & Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Identification of 13 Dutch and 6 English tombs on the Dutch cemetery of Fort Kochin

Reference: SC- IND-023